İsveç’te eğitim ve Yetişkin Eğitim Sistemi

a-) Belediye Eğitimleri ( Komvux )

Komvux belediyelerin yetişkin eğitim programıdır. Yani 18 yaşını doldurmuş kişiler için bir eğitim programıdır. SFI (Svenska för invandrare) ( Göçmenler için İsveçce) de bu kategoridedir. SFI yi varsa özel bir kurumda da bitirebilirsiniz. SFI den sonra Grund dersleri, ve başka bir eğitimde ön şart olan Gymnasium ( lise ) dersleri de alabilirsiniz. Matematik, İngilizce gibi dersleri alabilir yada ders tamamlama yapabilirsiniz.

Ayrıca dil eğitiminden sonra komvuxlerde meslek kursları için birçok  eğitim programı da mevcuttur. Kursların çeşitliliği belediyelere göre değişebilir. “Vård och omsorg”, “Barn och Fritids” popüler programlardandır. Bu kurslar yaklaşık 1 yıl sürmektedir, bitiminde işe başlama olasılığı çok yüksektir. Vård och omsorg programı bitiminde yaşlı bakım evlerinde, Barn och firitids programı devamında förskola ve grundskola da iş bulmak mümkün. Komvux eğitiminde olanların extratjänst ( maaşın büyük bir kısmının belediye tarafından ödendiği bir sistem )  ile iş bulma kolaylığı vardır.

b-) Folkhögskola

Folkhögskola bir yetişkin eğitim okuludur. Türkiye’deki Halk Eğitim Merkezleri gibi diyebiliriz ancak tam karşılığı değildir. Halk Lisesi olarak tanımlayabiliriz. İsveç’te lise zorunlu değildir bundan dolayı insanlar istedikleri yaşta eğitimlerine buradan devam edebilir veya ilgili programlardan bir kurs alabilirler.

Bünyesinde, yetişkinler için SFI, Grund, Gymnasie dersleri ( Matematik, İngilizce, İsveçce…), müzik, resim gibi sanat dersleri veya meslek kursları mevcuttur.

Bu okullardan dil eğitimini alabilir yada üniversite okumak istiyorsanız eksik derslerinizi tamamlayabilirsiniz. Ancak bu okullarda bedömning yada E notu alabiliyorsunuz. Diğer notları ( ABCD) sadece komvuxler yada üniversiteler verebilmektedir.

Eğitim programları bünyesindeki mevcut mesleki kurslar ile mesleki eğitim alarak iş hayatına katılabilirsiniz. İsveç’te 150 civarında Folkhögskola vardır ancak her belediyede mevcut değildir.

c-) Yrkeshögskola (Meslek Yüksek Okulu)

Lise ile Üniversite arasında eğitim veren yüksek okul kategorisindeki meslek yüksek okuludur. Direkt piyasada aranan işlere yönelik eğitim verirler. İstatistiklere göre mezunlarının %90 ı eğitim bitiminde iş bulabilmişlerdir. Kişiler bu okul aracılığı ile birçok mesleğin eğitimini alarak iş piyasasına katılabilirler. Ayrıca kişi eğitiminin yaklaşık %25’i staj ( pratik ) yaparak okur. Eğitim için şartlar değişmekle beraber genellikle liseyi bitirmek ve isveçce SAS, ingilizce 6 ve matematik derslerinden yeterli olmak gerekir. Ancak bazı durumlarda gitmek istediğiniz bölüme göre bu istenilen şartlar değişebilir. Bazı bölümler için engelska 6 istenmezken bazı bölümlerde engelska 6 ve sas3 şartı olmasına rağmen kişi sayısını azaltmak için tekrar ön sınav yapılıyor. Ön sınavlarda mesleki sorular oluyor (ingilizce veya isveçce). Yani eğer popüler bir bölümde okumak istiyorsanız başvuru da fazla ise bu şekilde ön eleme yapılıyor. Yrkeshögskolada üniversitede olduğu gibi burs imkanı vardır. Kişi maddi olarak rahat bir eğitim alabilir.

adresinde ayrıntılı bilgiler ve egitim kategorileri mevcuttur.

    İsveç’te Üniversite Okuma ve Şartları

İsveç’e gelmiş ve lise okumamış kişilerin ( 18 yaşından küçük ise ) nasıl bir yol takip edeceğini izah etmiştik. Peki 18 yaşından büyük lise mezunu olanlar İsveç’te eğitim için neler yapabilir.

   Liseyi bitirip İsveç’e gelen biri ya da tekrar lisans okumak isteyen kişiler için en önemli aşama dil öğrenmektir. Oturum beklerken yada oturum süresi boyunca isveçce öğrenmek öncelik olmalıdır. İsveçce öğrenmeden hem üniversite okuma yeterliliğiniz olmaz ve hemde eksik derslerinizi tamamlayamazsınız. Yetişkin eğitimi kısmında anlattığımız gibi İsveç’te eksik derslerinizi tamamlayabilirsiniz yada lise notlarınızı yükseltebilirsiniz ancak isveçce olmadan bunu yapamazsınız.

İsveç’te üniversite okumak için ön şart olarak isveççe SAS-3 sertifikası ve İngilizce içinde engelska-6 sertifikası gereklidir. Kişinin yapması gereken öncelikle isveçcesini bitirmesidir. Eğer kişinin ingilizce seviyesi yeterli değilse yukarıda belirttiğimiz gibi ingilizce dersleri için öncelikle Komvux ten seviyesini belirlemeli ve eksik kalan kısımları belediyelerin komvux kısmından tamamlamalıdır. Eğer İngilizce ağırlıklı bir üniversitede okuduysanız ve bunu belgeleyebilirseniz Engelska-6 denkliği alabilirsiniz.

Öncelikle lise diploması ve lise transkriptinizin çevirisini yaptırarak UHR ye ( Aşağıda bununla ilgili açıklama bulacaksınız) gönderin. Böylelikle lisede aldığınız derslerin İsveç’te hangi derslere denk geldiğini öğrenmiş olursunuz. Denklik için transkript yada lise karneleri gereklidir. Lise diploması denklik için tek başına yeterli değildir. Burada önemli olan lise diploması olması değil, hangi dersleri okuduğunuzdur ve puanlarının ne olduğudur. Lisede okuduğun derslerin İsveç’e göre bir karşılıgı çıkarılacaktır. Örneğin; matematik 2, fizik 3, kimya 1 gibi bir ders karşılığı cikacaktir. Her ders için size bir puan verilecektir. Bu puana bitirdiğiniz isveçce, ingilizce ve türkçe derslerinin puanları da sonradan eklenir. Toplamda aldığınız puan ile üniversite tercihi yapabilirsiniz.

Peki puan bir bölümü okumak için tek başına yeterli midir?

Maalesef hayır.

Bir bölüm için gerekli dersler de bitirilmiş olması gerekiyor. Örneğin okuduğunuz matematik matte 2 denkliği alıyor ve üniversitede okumak istediğiniz bölüm matte 3 bitirmeyi istiyorsa bu durumda eksik derslerinizi tamamlamanız gerekir. Dersleriniz ile ilgili eksiğiniz varsa yada puanınızı yükseltmek istiyorsanız birinci yol olarak fark derslerini  vuxenskolalardan alabilirsiniz. Bu dersleri okuyabilmek için eğitim dili olan isveçce gerekmektedir. Peki okuyacağınız bölüm matte 2 istiyor ancak siz matte 3 bitirdiniz. Bu durumda aldığınız ders daha yüksek seviyede olduğu için size ekstra bir puan sağlar. Eğer lise puanınız düşükse yükseltmek için 2 yol högskolaprovet sınavına girmektir. Högskolaprovet ile daha hızlı sonuç alınabilir ama sınava hazırlanmak lazım. Sınav ingilizce, isveçce ve matematik den oluşuyor.

İsveç’te her insan istediğinde üniversite okuyabilmektir. Eğitim imkanları ve sağlanan ekonomik olanaklar üniversiteyi çok rahat okumasına olanak veriyor. Etablering devam ederken üniversite okuyabilirsiniz ve İsveç’te öğrenim kredisi imkanı çok yüksektir. Bu kredi bekar biri için ortalama aylık 10 bin kron ama evli ise 12-13 bin kron olabilir ve bu kredinin 3 bini geri ödemesizdir. Kalan kısmı ileride çok düşük taksitlerle geri ödeye bilirsiniz. Ancak bazı durumlarda verilen bu paranın çoğu yardım, kalan kısmı ödünç para olabiliyor.  Şartların detayı için linki inceleyebilirsiniz.

Oturum olmadan üniversite okumak isterseniz bu durumda avrupa birliği dışından geldiğiniz için yüksek bir ücret ödemeniz gerekir.

Eğer etablering sürecinde üniversiteye giderseniz ve öğrenim kredisi alırsanız etablering den aldığınız aylık ücreti alamazsınız. İkisinden birini tercih etmeniz gerekiyor. Böyle bir durumda etablering tercih etmek tabiki daha mantıklı. Çünkü tamamen geri ödemesiz bir sistemden çıkmamak gerekir.

Okumak istediğiniz bölüm hakkında antagning sitesinden

( antagning.se ) (üniversite kayıt ve bilgi bölümü) gerekli bilgileri bulabilirsiniz.

Ayrıca www.statistik.uhr.se  sitesinden üniversite ve högskola ile kontenjanlar ve puanlar hakkında güncel bilgilere ulaşabilirsiniz.

Ayrıca eğer liseyi Türkiye’de okuduysanız ve İsveç’te üniversite okumak istiyorsanız lise puanınızın İsveç’teki karşılığınıda bu linkten öğrenebilirsiniz.

        UHR ( Universitets- och högskolerådet) sistemine denklik icin  belgelerinizi nasil yükleyebilirsiniz ? 

Bu sisteme belgelerinizi yüklemek için öncelikle belgelerinizin dilinin ingilizce yada isveçce olması gerekir. Eğer belgelerinizin dili türkçe ise öncelikle çevirisini yapmalısınız. Sonraki adımda belgelerinizi tarayarak dijital ortama aktarın. Artık belgeleriniz yüklemeye hazır.

Genellikle üniversite başvurularının cevabı 2 ay ile 8 ay arasında değişirken lise diplomaları çok hızlı bir şekilde cevap alabilirsiniz. Bir hafta 10 gün içerisinde geri dönüşler olabilmektedir.

Soru: UHR nin değerlendirmesine itiraz edilebilir mi?

Kesinlikle evet. Genellikle lise değerlendirmelerinde cimri davranıyorlar. Lise ders içeriklerini Türkiyeden isteyip tekrar değerlendirilmek üzere karara itiraz edince karar değişikliği olan kişiler mevcuttur. İsveç’te üniversite okumak isteyen kişiler için lise kararı oldukça önemli. Bu karara göre sıralamada yerinizi alacaksınız.

Belgeleri yüklemek için www.uhr.se giriş yapın ve aşağıdaki fotoğraflı talimatları takip edin.

Eğitimle ilgili diğer yazılarımızı aşağıdaki liklerden okuyabilirsiniz